REEL FAİZ NEDİR?

Faiz, borç verenin parasını belirli bir süre kullandırması karşılığında aldığı bedeldir. Faiz oranı genellikle yıllık Ercument-Tuncalp2 olarak ifade edilir. Örneğin “6 aylık mevduat faiz oranı yüzde 14” dendiği zaman 6 aylık getirisinin yüzde 7 olduğu anlaşılmalıdır. Bu şekilde kullanılan tüm faiz oranları ‘nominal faiz’ olarak ifade edilir. Bir ekonomide nominal faiz, yaklaşık olarak reel faiz ile beklenen enflasyon toplamından oluşur.

Başka bir ifadeyle; reel faiz, nominal faiz oranından enflasyon oranının arındırılmasıyla bulunur. Yani gerçek faizdir. Örneğin enflasyon oranı yüzde 10 , mevduat faizi oranınız da yüzde 10 ise gerçek faiziniz sıfırdır. Veya başka bir tabirle; sanki hayır işlemek üzere paranızı bedavaya kiralıyorsunuz demektir. İşte bu sebeple, enflasyonu düşüremediğiniz sürece “haydi faizleri düşürelim” diyemezsiniz. Enflasyon ne kadar yüksekse özel sektör faizleri de o kadar yüksek oluşur. Çünkü hem kredi veren, hem de mevduat sahipleri açısından enflasyon altında bir faiz oranının kabulü akla, mantığa ve matematiğe uygun düşmez.

REEL FAİZ ORANI NASIL HESAPLANIR?

Reel faiz oranı hesaplama formülü için bazı verilere ihtiyaç duyulur. Bu veriler net nominal faiz oranı ve beklenen enflasyon oranlarıdır. Bu bilgiler ile uygulanan formül sonucunda reel faiz oranı hesaplanır. Buna göre eğer enflasyon oranında yükselme gözlemlenmediyse reel faiz oranı formülü şu şekildedir:

İşte basit formülü :

Reel faiz oranı= Net nominal faiz oranı- Beklenen enflasyon oranı

Ancak enflasyon yükseldikçe, aşağıdaki özel formülün kullanılması gerekir :

Reel faiz = [(1+Net nominal faiz) / (1+ Beklenen enflasyon)] – 1

Diyelim ki; gelir vergisi stopajı düşüldükten sonraki net nominal faiz yüzde 14,5 , beklenen enflasyon da yüzde 12,5 olsun.

Yukardaki ikinci formüle göre ;

Reel faiz= [(1+ 0,145) / (1+ 0,125) – 1 = % 1,8 olur.

REEL FAİZ ORANI NEDİR?

Birleşik olan faizden enflasyon etkileri çıkarıldıktan sonra ortaya çıkan faiz reel faizdir. Enflasyon ve deflasyonun etkilerinden işlemlerle arındırılan faiz oranı reel faiz oranı olarak adlandırılır. Deflatör oranı işlemi sonucunda net reel faiz oranlarına ulaşmak mümkün olur.