Bir zamanlar batıda bankacılığın ve finans sisteminin temellerinin atıldığı Londra'da, şimdi de merkez bankası tarafından oluşturulacak “dijital sterlinin” çalışmaları yapılıyor.

Dünya genelinde merkez bankalarının “dijital para birimi (CBDC)” oluşturma konusundaki yarışı devam ederken, giderek nakit kullanımının azaldığı bir dünyada ağırlıklı olarak kullanılması planlanan “dijital paranın” kişisel özgürlükler ve toplumsal haklar açısından yaratacağı riskler de tartışma konusu.

İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) Şubat 2023’te resmi internet sitesinde yer alan açıklamada, dijital para biriminin BoE tarafından destekleneceği belirtilerek, tüketicinin bu para birimini kullanabilmesi için özel bir şirket tarafından sağlanacak “dijital cüzdanın” kullanılacağı aktarıldı.

Her ne kadar dijital para biriminin BoE tarafından desteklense de tüketicinin söz konusu finansal hizmeti ancak özel bir şirket aracılığıyla alabileceği, bunun da özel şirketin ileride ne kadar şeffaf hareket edeceği, kişisel hakların ne kadar korunabileceği konusunda soru işaretleri yarattığı belirtiliyor.

Genel risk ya da çekincelerden birinin “kullanıcının dijital cüzdanındaki sterlini istediği gibi özgürce harcayıp harcayamayacağı” meselesi olduğu aktarılırken, uzmanlar, daha önce “Black Mirror” dizisinin “Baş üstü çakılmak (Nosedive)” bölümünde de konu edildiği üzere, insanların ileride kullanılacak algoritmalar yoluyla sosyal kredi skorları üzerinden harcamalarının kısıtlanmasından, riskli görülen harcamalara onay verilmemesinden dolayı endişe ettiğini aktardı.

Uzmanlar, bugün insan hayatında olan algoritmaların, dijital bir para biriminin denetlenmesinde önemli bir rol oynayacağına kesin gözüyle bakıldığını ifade etti.

BoE tarafından oluşturulması planlanan “dijital sterlinin” aslında bir para biriminden ziyade ödeme sistemi olduğu, faiz getirmeyeceği için tasarruf şekli olarak görülemeyeceği belirtiliyor.

‘PARAMIZIN YERİNİ ALACAK GİBİ GÖRÜNÜYOR’

“Parasal genişleme (Quantative Easing)” ismini ortaya atan, merkez bankalarının politikalarına yön vermiş dünyaca ünlü ekonomi Profesörü Richard Werner yaptığı açıklamada, insanların halihazırda nakde ek olarak çok sayıda ödeme sistemi seçeneğine sahip olduğunu aktararak, aslında dijital para birimlerine ihtiyaç olmadığını söyledi.

Winchester Üniversitesi Ekonomi Profesörü Werner, “(Merkez bankalarının dijital para birimlerinin) İnsanların çoğunluğu için ayırt edici, fark edilebilir, doğrudan bir faydası yok. Zaten verimli bir şekilde çalışan ödeme sistemimiz var. Yine de bunu gerçekleştirebilmek için çok sert ve oldukça agresif bir şekilde zorluyorlar. (Merkez Bankası Dijital Para Birimi-CBDC) Bizim için iyi mi? Tabii ki buna ihtiyacımız olmadığı sonucuna vardığımız için sadece sıradan insanlar için iyi olamayacağını söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.