Yeni belirlenen asgari ücret rakamının önümüzdeki aylarda döviz kurlarındaki oynaklık karşısında eriyip eriyemeyeceği merak konusu oldu. Aynı zaman Avrupa’da başlayan resesyonun (Ekonomik Durgunluk) Türkiye ekonomisine yansıyıp yansımayacağı da ekonomi çevrelerini düşündüren başka noktalardan biri. Bunların yanına bir de Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve gelmesi ile politika faizinin yeniden yükseltileceği iddiası pek çok ekonomist tarafından önümüzdeki dönemde yaşanabilecek bir stagflasyon (enflasyon ve durgunluk) durumunu da akıllara getiriyor. Tüm bu yazılanların ve yaşananların Türkiye’de işsizliği olumsuz yönde etkileyip etkilemeyeceği ise vatandaşları düşündüren konuların başında geliyor.

Bu kadar bilinmezlik içerisinde vatandaşın geçim derdi ve iş bulma çabası tüm gerçekliği ile karşımızda duruyor. DİSK-AR’ın 12 Haziran 2023 tarihli “İşsizlik ve İstihdam Görünümü Raporu” pek çok yönden Türkiye’deki işsizlik ve istihdam bazılı sorunları açıkça tarif ediyor. Raporda yer alan dikkat çekici kısımları sizler için derledik…

9,1 Milyon Geniş Tanımlı İşsiz!

Nisan ayı geniş tanımlı işsiz sayısının açıklandığı rapora göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı 9 milyon 138 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’in Mart 2023 Hane halkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 12 Haziran 2023’te yayımlandı. Rapora göre mevsiminden arındırılmış işsizlik oranı yüzde 10,2’iken geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 23,8 gerçekleşti. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı 2023 Nisan ayında 3 milyon 585 bine ulaştı.

2019 Nisan’da yüzde 13,8 olan dar tanımlı işsizlik Nisan 2023’te yüzde 10,2 olarak gerçekleşti. Ancak raporda düşündüren konulardan biri ise aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 19’dan yüzde 23,8’e yükseldi.

Geniş Tanımlı Kadın İşsizliğinde endişe verici rakam!

Paylaşılan verilerde kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olmaya devam etti. Nisan 2023 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 31.3 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu. Raporda kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içerdiği ve istihdam olan kadınların ise çalışma koşullarının kötüye gittiğinin altıda çizildi.

Türkiye’de kadın işsizliği erkeklere kıyasla oldukça yüksek seyretmeye devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,1 iken kadınlarda yüzde 14,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 19,6, kadınlarda ise yüzde 31,3 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 11,7 noktasına kadar yükselmiş durumda.

İşsizlik türlerindeki sıralama

Nisan 2023 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 31,3 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise geniş tanımlı işsizliğidir. Nisan 2023’te geniş tanımlı işsizlik yüzde 23,8 oranında. Üçüncü sırada ise genç (15-24) işsizliği yüzde 19,1 oranıyla yer alıyor.

Her 10 resmi işsizden sadece 1’i işsizlik ödeneği alabiliyor!

Rapora göre aynı zamanda işsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Nisan 2023’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 585 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Nisan 2023 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 392 binde kaldı. 3 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yaklaşık yüzde 90’ının işsizlik ödeneği alamadığı gerçeğini ortaya çıkarıyor.

İşsizlikle mücadeleye dönük öneriler

Raporun son bölümünde işsizlik ile mücadeleye dönük çözüm önerileri de paylaşıldı. Buna göre çalışma saatlerinin düşürülmesi, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kriterlerine uygun güvenceli ve nitelikli iş imkanlarının sağlanması, İş Yasasının 25/II. Maddesi’nin yeniden düzenlenmeli ve keyfi işten çıkarmaların sona erdirilmesi, işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmesi gibi pek çok hususa dikkat çekildi.