Srebrenitsa Soykırımı'nın kurbanları anılıyor

Sırp ordusu tarafından 22 yıl önce gerçekleştirilen soykırımda hayatını kaybedenler Potoçari Anıt Mezarlığı’nda anılıyor.

Kimlik tespiti yapılan 71 kurbanın cenazesi öğle namazının ardından Potoçari’de defnedilecek. Binlerce kişi Potoçari'de bir araya gelirken, katliamda hayatını kaybedenlerin yakınları, sevdiklerinin mezarı başında gözyaşları içinde dua etti.

Öte yandan, törende Türkiye'yi ise Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş temsil ediyor.

Kimlik tespiti yapılan 71 kurbanla birlikte Potoçari'de mezarı bulunan kurbanların sayısı 6 bin 575’e yükselecek.

SOYKIRIMCI OLDUĞU TESCİLLENMİŞTİ

Hollanda Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi, geçen yıl Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadzic’in 8 bin Müslüman’ın katledildiği Srebrenitsa’da soykırım suçu işlediği yönünde karar vererek, Sırp lideri 40 yıl hapse mahkûm etmişti.

‘Bosna Kasabı’ olarak anılan Karadzic, 1992-1998 yılları arasında 100 bin kişinin hayatına mâl olan, 4 milyon Bosnalının evsiz kalmasına yol açan savaştaki rolü nedeniyle savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım ile suçlanıyordu.

71 yaşındaki Karadzic, savaştan sonra 13 yıl kaçmış, sonunda 2008 yılında Belgrad’da yakalanmış ve yargı önüne çıkarılmıştı.

Eski Yugoslavya’daki iç savaş esnasında Sırplar, kasabada 8 binden fazla Boşnak Müslümanı öldürmüştü. Srebrenitsa’da yaşananlar, “2. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’daki en büyük katliam” olarak nitelendiriliyor.

SREBRENİTSA SOYKIRIMI NEDİR?

Yugoslavya’nın çökmesinin ardından 1992 yılında Sırpların Bosna’da başlattıkları soykırımla doğuya doğru hızla ilerledi ve nüfusunun yüzde 75’ini Müslümanların oluşturduğu 36 bin nüfuslu Srebrenitsa’yı ele geçirdi. Birkaç ay sonra Boşnaklar kasabayı geri aldı.

Bosna-Hersek'in doğusunda bulunan Srebrenitsa, BM'nin "güvenli bölge" ilan ettiği Saraybosna, Bihaç, Gorajde, Zepa, Tuzla gibi yerlerden biriydi. Srebrenitsa'nın bu özelliğinden dolayı komşu bölgelerden de mülteci akını olmuş ve katliam öncesinde 45 bine yakın bir nüfus bu kentte toplanmıştı.

KITLIK BAŞLADI

Srebrenitsa ve Zepa, Sırpların elindeki bölgenin oldukça içlerinde, düşman birlikler tarafından kuşatılmış bölgeler haline geldi. Etraftaki bölgelerden kaçan Boşnakların göçü sonucu Srebrenitsa’nın nüfusu 60 bine yükseldi. Su, gıda ve tıbbi malzeme kıtlığı başladı.

BM Barış Gücü, bu bölgelere asker sevk etti ve Sırp saldırıları durdu. Ancak Srebrenitsa etrafındaki Sırp kuşatması devam etti ve sonraki 2 yıl içinde çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine müsaade edildi. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.

Bu sayede Boşnakları güçsüz bırakıldı ve Mladiç'ten önce açlık pek çok Boşnak yurttaşın hayatını kaybetmesine neden oldu.

BAŞVURU REDDEDİLDİ

Sırplar kasabayı ele geçirmek için ”Krivaya 95” operasyonunu başlattı. Srebrenitsa’yı kuşatan Sırplar, BM barış gücündeki Hollanda askerlerini tehdit etti. Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa’ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru, sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi.

Sırp ordusu kasabaya bombardımana yeniden başlayacağı ve rehin Hollanda askerlerini öldüreceği tehdidinde bulundu. Hollanda güçleri Sırplara, sabaha kadar geri çekilmezlerle Nato’nun hava saldırısı düzenleyeceği tehdidinde bulundu.11 Temmuz 1995’te Nato savaş uçakları Srebrenitsa etrafındaki Sırp tanklarını bombaladı. BM yalnızca iki F16’yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.

Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna’daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Esir alınan BM askerlerine karşılık olarak kamptakiler Mladiç'e teslim edildi. Daha sonra ortaya çıkan bir video kasetinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.

TÜRK DÜŞMANLIĞI

Ratko Mladiç komutasındaki VRS (Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusu) birlikleri Srebrenitsa'ya girerken Mladiç kameralara şunları diyordu: “Bugün 11 Temmuz 1995. Sırplar için kutsal bir günün yıl dönümünü kutlamadan önce Sırp Srebrenitsa’dayız. Bu kenti Sırp milletine armağan ediyoruz. Osmanlı'ya karşı gerçekleştirdiğimiz ayaklanmanın anısına, Türklerden öç alma vakti gelmiştir.”

3 BİN CESEDE HALA ULAŞILAMADI

Tam 10000 kişiyi esir alan askeri grup Mladiç’in emriyle esirleri öldürmeye başladı. 5 gün süren katliamda 8372 kişi öldürüldü.

Öldürülen 8 bin 372 kişiden 3 bininin cesedine hâlâ ulaşılamadı.

Ölümlerden doğrudan sorumlu olduğu suçlamasıyla karşı karşıya olan Ratko Mladiç halen Lahey’deki Uluslararası Eski Yugoslavya Savaş Suçları Özel Mahkemesi’nde yargılanıyor.

Lahey’deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Bosna Savaşı sırasında 11 ayrı suçtan yargılanan Sırp lider Radovan Karaciç’in Srebrenitsa’da işlenen soykırımdan suçlu bulundu. 11 ayrı suçla yargılanan Karaciç, toplam 10 suçtan hüküm giydi, 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.