Erdoğan ve Putin Soçi'de bir araya geliyor: İşte masadaki çetin konular

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Soçi'de bir araya geliyor. Görüşme öncesi Kremlin tarafından yapılan yazılı açıklamada, "Rus-Türk ortaklığının siyasi, ticari ve ekonomik alanlarda çeşitli yönlerinin ele alınması planlanıyor. Suriye, Libya, Afganistan ve Güney Kafkasya'daki durum dahil güncel uluslararası sorunlar konusunda detaylı görüş alışverişinde bulunulacak" ifadeleri yer aldı.

Kremlin tarafından resmi gündem maddeleri arasında yer almayan Kırım, Türkiye ve Rusya arasında fikir ayrılığına neden olan gündem maddelerinden biri.

'En kritik zirve'

En son yüz yüze yaklaşık 1,5 yıl önce 5 Mart 2020 tarihinde bir araya gelen iki liderin, bugün gerçekleştirecekleri görüşme, yorumcular tarafından "en kritik" zirve olarak tanımlanıyor. Soçi'de gerçekleşecek görüşme öncesinde, iki tarafın ilişkilerinin gerilmesine sebep olan iki temel konu Kırım ve Suriye gündemleri olmuştu.

'Esad ile görüşmeye ikna' iddiası

Söz konusu görüşmenin tarihinin belli olmasının ardından Soçi'de konuşulacak konulara ilişkin dünya basınından iddialar gelmeye başlamıştı. Beyrut merkezli haber sitesi Al Modon, söz konusu görüşmede Putin'in, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı Suriye lideri Beşar Esad ile görüşmeye ikna etmeye çalışacağı iddiasında bulunmuş, "Putin, Erdoğan'ı Şam'la müzakere masasına oturmaya ikna etmeye çalışacak” ifadelerine yer vermişti.

'Sayın Putin'den beklentilerim çok daha farklı'

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Eylül'de Üsküdar’da bulunan Hz. Ali Cami’nde kıldığı cuma namazının ardından Soçi görüşmesine ilişkin açıklamalarda bulunmuştu. Erdoğan; "Benim Sayın Putin'den beklentilerim çok daha farklı. Zira Suriye'de rejim maalesef bizim için ülkemizin güneyinde adeta bir tehdit oluşturuyor" ifadelerini kullanmıştı.

Esad ve Putin bir araya gelmişti

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 13 Eylül Pazartesi günü sürpriz bir ziyaretle Rusya'ya üçüncü kez gitmişti. Esad ve Putin'in görüşmenin ana konusu, Suriye'de muhaliflerin elinde kalan son bölgeler olurken görüşme sonrasında açıklamalarda bulunan Putin'in, "Suriye'de en büyük sorun yabancı güçlerin varlığı" ifadesini kullanması, "yabancı silahlı güçler" diyerek Türkiye ve ABD'yi eleştirdiği yorumlarına sebep olmuştu.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise 2020 yılında gerçekleştirdiği ABD ziyareti sırasında gazetecilere "İdlib terör yuvası haline geldi. Türkiye sorumluluklarına rağmen henüz militanlarla muhaliflerin eylemlerini ayırt edemiyor" açıklamasını yapmıştı.

En kritik konulardan biri: Kırım

Rusya tarafından 18 Mart 2014'te ilhak edilen Kırım, ikili ilişkilerin gerilmesine sebep olan konulardan biri. Türk Dışişleri’nin Kırım’daki parlamento seçimlerinin sonuçlarını tanımayacakları açıklaması ve Türkiye'nin Ukrayna'ya sattığı SİHA'lar Ankara ve Moskova'nın arasını açan iki temel konu.

'Bu tür açıklamaları kabul etmiyoruz' çıkışı

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Türk Dışişleri’nin Kırım’daki parlamento seçimlerinin sonuçlarını tanımayacakları açıklamasına ilişkin, Rusya’nın bunun gibi açıklamaları kabul etmeyeceğini belirterek Ankara’nın zamanla Kırım’la ilgili görüşünü değiştireceğini umduklarını kaydetmişti.

Peskov, “Bu gibi açıklamaları kabul etmiyoruz ve bunu açık bir biçimde Türk meslektaşlarımıza söylüyoruz. Kırım konusu, (Ankara ile) görüşlerimizin bütünüyle birbirinden farklı olduğu bir konu. Türkiye’nin bu pozisyonu nedeniyle üzüntü duyuyoruz, fakat gerçekliğe ve işlerin gerçekteki durumuna saygı gösterilmesi suretiyle, zamanla bu konuda siyasi irade gösterileceğini ve Türkiye’nin bu pozisyonunu değiştireceğini umuyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

'Bu tür açıklamaları asla göz ardı etmiyoruz'

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Büyükelçi Tanju Bilgiç'in Kırım'da gerçekleştirilen Duma seçimlerinin sonuçlarının Türkiye açısından hukuki bir geçerliliği bulunmadığı yönündeki açıklamasına Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova'dan yanıt gelmişti. Zaharova, "Bu tür açıklamaları asla göz ardı etmiyoruz. Eğer Moskova'dan ilgili kınamaları, hatırlatmaları ve eleştirileri duymaktan yorulmamışlarsa, demek ki sabırlılar. Ancak bu, ikili ilişkilerin gelişmesi lehine olmayan çıkarımlarda bulunmamızdan başka bir şeye yol açmayacak" diye konuşmuştu.

SİHA krizi

Rusya'nın Ukrayna'nın Donbas bölgesine asker göndermesinin ardından Rusya ve Ukrayna arasındaki yeniden tırmanan gerginliğe Türkiye de Ukrayna'ya SİHA satışıyla dahil olmuştu. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, “Temas içinde olduğumuz aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelere, Kiev rejiminin hiçbir zaman bitmeyen askeri açıklamalarını iyi analiz etmelerini güçlü bir şekilde tavsiye ediyoruz ve onları Kiev’in militarist eğilimlerinin teşvik edilmemesi konusunda uyarıyoruz” demişti.

İddia: Erdoğan Esad ile görüşmeye ikna edilmeye çalışılacak