ABD'nin dönemin İstanbul Başkonsolosu Robert Houghton'un, 12 Eylül 1980'deki askeri darbeden iki hafta sonra yolladığı gizli diplomatik notta iş dünyasının birçok üyesinin sevinçten neredeyse havalara uçtuklarını yazıyor.

BBC Türkçe, 2011 yılında Bilgi Edinme Yasası kapsamında yapılan bir başvuru üzerine gizliliği kaldırılan ABD Dışişleri Bakanlığı belgelerine ulaşmış bu belgeleri dünden itibaren yayınlamaya başlamıştı.

BBC Türkçe'den İrem Köker'in haberine göre, belgelerde iş dünyasının darbeyi sevinçle karşıladığı, bir kaç aydın dışında kayda değer bir itirazın olmadığı yer alıyor. Bugün yayınlanan belgelerde dönemin İstanbul Başkonsolosu Houghton, 27 Eylül 1980 tarihinde Washington'daki ABD Dışişleri Bakanlığı ve ilgili diplomatik temsilciliklere gönderdiği "Özel" ibareli yazışmada, görüştükleri kişilerin genel olarak darbeyi onaylar bir tavır içinde olduğunu ve şiddet olaylarında kayda değer bir azalma görüldüğünü belirtiyor.

Houghton, "Ordunun (yönetimi) ele almasının ardından İstanbul daha rahatlamış ve daha mutlu" başlıklı yazıda, iş dünyasının bundan sonra ekonominin iyiye gitmesini beklediğine işaret ediyor.

GREVLER ZORLA YOLUYLA SON BULDU, İŞ DÜNYASI SEVİNÇTEN HAVALARA UÇTU

Yazışmaya göre, iş dünyasının darbe ile ilgili değerlendirmeleri şöyle:

"İş adamlarını çoğu neredeyse havalara uçuyor. Bu havaya uçma halinin nedenini geçmişteki terör olaylarının sonlanması ve belirsizliğin ortadan kalkması kadar geleceğe yönelik vaat edici bir ortamın ortaya çıkması da oluşturuyor."

"İş adamları için grev, iş yavaşlatma, terör tehditleri, döviz ve emtia sıkıntısı gibi durumlar gündelik hale gelmişti."

"Hacı Ömer Sabancı Holding'den Erol Sabancı'nın kısa bir süre önce bize anlattığı bir olay, geçmişte neler yaşadıklarını ve ordunun yönetimi ele almasından önce hükûmetin ne kadar felç halinde olduğunu gösteriyor.

"(İş insanları) kendilerini artık -belki de biraz fazla emin bir şekilde- çok daha güvende hissediyorlar ve yalnızca grevdeki çalışanlarının fabrikaya geri dönmesinden değil, döndükten sonra iş yapmaya başlamış olmasından dolayı da rahatlamış durumdalar."

"İş dünyasından irtibat kurduğumuz kişilere göre, tüm fabrikalar çalışıyor ve üretim düzeylerinin de artacağı konusunda iyimserler."

Houghton, iş dünyasının özellikle Turgut Özal'ın başbakan yardımcısı olarak atanmasından büyük memnuniyet duyduğunu belirtiyor."

Turgut Özal aynı zamanda  24 Ocak 1980'de açıklanan ve Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine geçişinin en önemli hamleleri arasında gösterilen kararların mimarı. 24 Ocak kararlarıyla işçi hakları büyük ölçüde budanmıştı.

TÜRKİYE ABD'NİN TAM KONTROLÜNE GİRDİ, FAŞİST BİR DEVLETE DÖNÜŞTÜ

Houghton'un yazışmalarında en ciddi hoşnutsuzluk olarak ise iki öğrenciyle yaptıkları görüşme gösteriliyor. İlerici Gençlik Derneklerinden iki öğrenci ile görüştüklerini belirten Houghton, öğrencilerin, "Türkiye'nin artık ABD'nin tam kontrolü altına girdiğini ve faşist bir devlete dönüştüğünü" söylediğini aktarıyor.